Рубрика: Քիմիա 7

1. Որոշե՛ք պրոտոնների, նեյտրոնների և էլեկտրոնների քանակը և ատոմային միջուկի լիցքը հետևյալ տարրերի համար՝ լրացնելով աղյուսակը.

1) S
e=16
P+=16
n=32-16=16
O
e=8
P+=8
n=16-8=8
B
e=5
P+=5
n=11-5=6
Ba
e=56
P+=56
n=137-56=81
Si
e=14
P+=14
n=28-14=14

2. Հաշվե՛ք, նյութի՝ KOH հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը և նյութի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինները:

Mr (KOH)=39+16+1=56
(K)=39/56=0.69=69%
(O)=16/56=2/7=0.28=28%
(H)=1/56=1,7=1,7%

3•Սովորել

1.Ատոմը նյութի փոքրագույն, քիմիապես անբաժանելի մասնիկն է։

2.Մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները: Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից: 

3.Քիմիական բանաձևը նյութի բաղադրության պայմանական գրառումն է քիմիական տարրերի նշաններով և ինդեքսներով:

4.Տարրի հարաբերական ատոմային զանգված է կոչվում այն մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե տվյալ տարրի ատոմի զանգվածը քանի անգամ է մեծ որպես միավոր ընդունված ջրածնի ատոմի զանգվածից: Հարաբերական ատոմային զանգվածը նշանակվում է Ar–ով։

5.Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, տվյալ նյութի մեկ մոլեկուլի զանգվածը ։Հարաբերական մոլեկուլային զանգված նշանակում են Mr-ով

____________________

1.Հաշվե՛ք նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները(Mr):

Н2О, Al2O3, С6Н6, Na2SO4, С12Н22О11

2. Հաշվե՛ք նյութերի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինը:

CO

wO=ArO/MrCO

Al₂O₃

Al₂O₃ = 27*2+16*3 = 210

wAl₂ = ArAl₂/MrAl₂O₃ = 2*26/210 * 100%

wO₃ = ArO₃/MrAl₂O₃ = 3*16/210 * 100%

1.Հաշվե՛ք նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները(Mr):

Նատրիումի նիտրատ NaNO₃ = Na = 23, N = 14, O₃ = 16 * 3 = 23+14+48 = 85

Կալցիումի կարբոնատ CaCO₃ = Сa = 40, C = 12, O₃ = 16 * 3 = 40+12+48 = 99

2. Գրե՛ք նյութի քիմիական բանաձևը, եթե հայտնի է, որ դրա բաղադրության մեջ առկա են կալցիումի մեկ, ածխածնի մեկ և թթվածնի երեք ատոմ:

CaCO₃

Սովորե՛լ

Քիմիական բանաձևերից օգտվելով՝ կարելի է հաշվել նյութի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինները:

Զանգվածային բաժինը նշանակվում է « (օմեգա) հունական տառով:

Զանգվածային բաժինը ցույց է տալիս, թե տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածի ու ինդեքսի արտադրյալը հարաբերական մոլեկուլային զանգվածի որ մասն է կազմում:

որտեղ w տարրի զանգվածային բաժինն է, Ar — տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը,

a–ն՝ տարրի ատոմների թիվը նյութի մոլեկուլում,

Mr–ը՝ նյութի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը:

Զանգվածային բաժինն արտահայտվում է հասարակ տոկոսներով։

Օրինակ’ հաշվենք ջրի մոլեկուլում տարրերի զանգվածային բաժինները: Քիմիական բանաձևից օգտվելով՝ որոշում ենք ջրի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը.

Պատասխանը տոկոսներով արտահայտելու նպատակով ստացած թիվը բազմապատկում ենք 100–ով.

Դասարանական

Հաշվել առավել հայտնի թթուների ՝հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները(Mr): —

աղաթթուն՝ HCl — H=1, Cl = 35.5 = 1+35.5=36.5

 ազոտական թթուն՝ HNO³= H=1, N=14, O₃ = 16×3 = 1+14+48= 63

 ծծմբական թթուն՝ H₂SO₄ = H₂ = 1×2, S = 32, O₄ = 16×4 = 2+33+64=98

ֆոսֆորական թթուն՝ H₃PO₄ = H₃ = 1×3, P = 31, O₄ = 16×4 = 3+31+64 = 98

2.Հաշվի՛ր ազոտ տարրի մեկ ատոմի իրական զանգվածը (m0):

N = 14

1. Հաշվե՛ք հիմնային օքսիդների՝ Na2O, CaO, CuO, FeO, MnO, Cu2O հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները(Mr):

Mr=Na2O, 2Ar Na=23,Ar O=16, 23×2+16=292

Mr=CaO, Ar Ca=40, Ar O=16,40+16= 56

Mr=CuO Ar Cu=64,Ar O=16, 64+16=80

Mr=FeO Ar Fe=56, Ar O=16, 56+16=72

Mr=MnO Ar=Mn55, ArO=16, 55+16=71

Mr=Cu2O 2Ar Cu=64, Ar O=16, 64×2+16=144

1. Գրե՛ք նյութի քիմիական բանաձևը, եթե հայտնի է, որ դրա բաղադրության մեջ առկա են ջրածնի մեկ ազոտի մեկ և թթվածնի երեք ատոմ:

HNO3

2.Սովորի՛ր Հարաբերական մոլեկուլային զանգված: Նյութի մոլեկուլի, ինչպես և ատոմի իրական զանգվածը շատ փոքր է: Այդ իսկ պատճառով ըն դունվել է հարաբերական մոլեկուլային զանգված հասկացությունը:Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, տվյալ նյութի մեկ մոլեկուլի զանգվածը :Հարաբերական մոլեկուլային զանգված նշանակում են Mr-ով: Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը չափողականություն չունի (հարաբերական թիվ է):Հաշվում ենք հետևյալ ձև.  Mr(H2)= 2Ar(H)=2*1=2 Mr(H2O)=2Ar(H)+Ar(O)=2+16=18.:

Տնային

1. Գրի՛ր երկաթ, սիլիցիում տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածները(Ar) և հաշվի՛ր երկաթ, սիլիցիում տարրերի մեկ ատոմի իրական զանգվածը (m0):

Երկաթ (Fe) — 56 | 56 x 1,66 x 10^-27=9,296 x 10^-26

Սիլիցիում (Si) — 28 | 28 x 1,66 x 10^-27 = 4,648 x 10^-26

1. Գրի՛ր նյութի քիմիական բանաձևը, եթե հայտնի է, որ դրանց բաղադրության մեջ առկա են. ա) կալիումի երկու ատոմ և ծծմբի մեկ ատոմ,թթվածնի չորս ատոմ:

K₂SO₄:

Սովորի՛ր

——Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից: Մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները:

——Քիմիական բանաձևը նյութի բաղադրության պայմանական գրառումն է քիմիական տարրերի նշաններով և ինդեքսներով:

——Տարրի հարաբերական ատոմային զանգված է կոչվում այն մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե տվյալ տարրի ատոմի զանգվածը քանի անգամ է մեծ որպես միավոր ընդունված ջրածնի ատոմի զանգվածից: Հարաբերական ատոմային զանգվածը նշանակվում է Ar–ով։

1․Գրե՛ք հետևյալ տարրերի քիմիական նշանները՝

ալյումին — Al

կալցիում — Ca

սիլիցիում — Si

ֆոսֆոր — P

2. Տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը16 է: Ո՞ր տարրն է այդ.

ա. ածխածին, բ. ջրածին,

գ. թթվածին, դ. ազոտ:

1.Գրե՛ք տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածները. 

Ջրածին — H

Հելիում — He

Լիթիում — Li

Բերիլիում — Be

Բոր — B

Ածխածին — C

Ազոտ — N

Թթվածին — O

Ֆտոր — F

Նեոն — Ne

Նատրիում -Na

Մագնեզիում — Mg

Ալյումին — Al

Սիլիցիում — Si

Ֆոսֆոր — P

Ծծումբ — S